De toekomst van TikTok in de Verenigde Staten hangt aan een zijden draadje, aangezien het platform te maken krijgt met een juridische strijd die zijn aanwezigheid drastisch zou kunnen veranderen. Maandag hoorde een panel van drie rechters bij het DC Circuit Court of Appeals mondelinge argumenten over de vraag of TikTok gedwongen zou moeten worden om zich te ontdoen van zijn Chinese moederbedrijf, ByteDance, vóór 19 januari 2025. Hoewel TikTok een belangrijk onderdeel is geworden van het Amerikaanse digitale leven, met 170 miljoen gebruikers, staat het eigendom van de app nu centraal in een verhit debat, waarbij zowel de nationale veiligheid als de vrijheid van meningsuiting op het spel staan.
Een vermomd TikTok-verbod?
TikTok en een groep makers hebben een rechtszaak aangespannen om de wet te blokkeren die het bedrijf verplicht om zich terug te trekken. Volgens hen komt dit neer op een verbod dat de vrijheid van meningsuiting oneerlijk zou beperken. Volgens de advocaten van TikTok zou het dwingen van het platform om de banden met ByteDance te verbreken niet alleen het bedrijf schaden, maar zou het ook de stemmen van miljoenen makers die afhankelijk zijn van de app voor het creëren van content, zelfexpressie en het verspreiden van informatie, smoren. “Het ultimatum is in feite een verbod dat de vrijheid van meningsuiting van TikTok en zijn makers zou smoren”, betoogde het juridische team van TikTok, benadrukkend dat deze wet de informatie die Amerikanen kunnen benaderen en delen, dreigt te beperken.
Volgens een rapport van De Rand, De makers van TikTok beweren dat de app een unieke ruimte biedt voor gesprekken, creativiteit en het delen van ongefilterde meningen. Iets wat ze naar eigen zeggen niet op andere platforms kunnen vinden. Sterker nog, een TikTok-maker, Kiera Spann, beschreef het platform als “de minst gecensureerde en meest authentieke bron van informatie” die ze ooit is tegengekomen. Haar verklaring onderstreept het belang van TikTok voor degenen die geloven dat het een opener en diverser gesprek bevordert dan traditionele media of andere sociale media.
Bezorgdheid over de nationale veiligheid
Aan de andere kant van het argument verdedigde het ministerie van Justitie (DOJ) de wet door te stellen dat TikTok een bedreiging voor de nationale veiligheid vormt vanwege de banden met China. Volgens het DOJ maakt de vermeende blootstelling van ByteDance aan de Chinese overheid TikTok een potentieel hulpmiddel voor spionage en manipulatie. De wet, zo stellen ze, is een gerichte en noodzakelijke maatregel om Amerikaanse belangen te beschermen en te voorkomen dat buitenlandse tegenstanders onterechte invloed krijgen op Amerikaanse burgers.
Jarenlang hebben wetgevers en overheidsfunctionarissen hun zorgen geuit over de datapraktijken van TikTok en het vermogen om aanbevelingen voor content te beïnvloeden. Deze zorgen zijn alleen maar toegenomen door recente geopolitieke spanningen en angsten over hoe buitenlandse tegenstanders technologie zouden kunnen gebruiken om de publieke opinie te manipuleren, vooral tijdens gevoelige momenten zoals het conflict tussen Israël en Hamas. De rechters in het panel leken veel aandacht te besteden aan deze zorgen, vooral toen het juridische team van TikTok mindere alternatieven voor desinvestering suggereerde, zoals meer transparantie of openbaarmaking over de datapraktijken van het bedrijf. Rechters als Neomi Rao en Sri Srinivasan wezen er snel op hoe moeilijk het is om te vertrouwen op openbaarmakingen van een bedrijf waarvan de overheid vreest dat het is gelieerd aan buitenlandse belangen.
Het debat over het Eerste Amendement
Een van de belangrijkste juridische vragen in deze zaak is of TikTok, als een in de VS gevestigde entiteit die eigendom is van een buitenlands bedrijf, rechten heeft op grond van het Eerste Amendement. Tijdens de twee uur durende hoorzitting worstelden de rechters met de vraag hoe ver die rechten reiken en hoe ze van toepassing zijn wanneer het eigendom van een bedrijf onder de loep wordt genomen. De advocaten van TikTok betoogden dat de uitingen van het platform en het vermogen van de gebruikers om zichzelf uit te drukken oneerlijk worden aangepakt door deze wet, terwijl het DOJ volhield dat alle beperkingen op uitingen “incidenteel” zijn en gerechtvaardigd door zorgen over de nationale veiligheid.
Interessant genoeg onderzochten de rechters ook of de makers van TikTok zelf een belang hebben op grond van het Eerste Amendement bij de vraag wie de eigenaar is van het platform. Jeffrey Fisher, die een groep makers vertegenwoordigde in de rechtszaak, waarschuwde dat het handhaven van de wet een gevaarlijk precedent zou kunnen scheppen. Hij suggereerde dat het zou kunnen leiden tot bredere overheidsbeperkingen voor andere mediabedrijven met buitenlandse eigenaren, en noemde bedrijven als Spotify, Politico of zelfs de BBC als potentiële doelwitten. Dit hellend vlak-argument roept belangrijke vragen op over de vraag of het reguleren van buitenlandse platforms de bescherming van de vrijheid van meningsuiting in de VS zou kunnen ondermijnen.
Hoe staat TikTok ervoor?
Hoewel beide partijen overtuigende argumenten aanvoerden, leken de rechters sceptischer over de argumenten van TikTok dan over die van het ministerie van Justitie. Op verschillende punten tijdens de hoorzitting leken rechters Rao en Ginsburg zich af te vragen of de raadsman van TikTok de rechtbank vroeg om het Congres te behandelen alsof het een federaal agentschap was, dat strengere regels heeft over het vaststellen van bevindingen. “Het Congres is niet de EPA”, benadrukte Rao, en benadrukte de unieke bevoegdheid die het Congres heeft om wetten aan te nemen op basis van bredere nationale belangen.
Dat gezegd hebbende, lieten de rechters het DOJ niet helemaal vrijuit gaan. Sommige van hun vragen gingen over hoe ver de zorgen van de overheid over buitenlands eigendom en vrijheid van meningsuiting reiken. Hoe beoordelen we bijvoorbeeld de grens tussen buitenlands eigendom en het potentieel van een platform om Amerikaanse belangen te schaden? Hoewel het argument van de nationale veiligheid overtuigend is, roept het ook vragen op over hoe buitenlands eigendom een rol zou moeten spelen in de rechten van het Eerste Amendement.
Terwijl de klok tikt naar de desinvesteringsdeadline van 19 januari, is het lot van TikTok nog steeds onduidelijk. Hoewel deze zaak waarschijnlijk in hoger beroep zal worden gebracht bij het Hooggerechtshof, ongeacht de uitkomst, komt de deadline van januari steeds dichterbij. Wat gebeurt er als TikTok gedwongen wordt om zich te ontdoen van ByteDance?
Zal een Amerikaanse entiteit het overnemen, of kan de app in de VS helemaal worden gesloten?
Bron van de hoofdafbeelding: beelden/Unsplash
Source: TikTok krijgt te maken met zware rechtszaak in de VS